بای پپ چیست و برای چه افرادی تجویز می‌شود؟ دستگاه بای پپ (BIPAP) یکی از تجهیزات و لوازم پزشکی پرکاربرد است که در مراکز درمانی و منازل مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه در بیشتر مواقع برای بیماران درگیر با مشکلات تنفسی تجویز می‌شود. علاوه بر این، بای پپ برای بیماران مبتلا به اختلالات قلب و عروق همچون نارسایی احتقانی قلب تجویز می‌شود. این دستگاه برای افراد مبتلا به اختلالات ریوی و برخی از اختلال‌های عصبی و عضلانی نیز تجویز خواهد شد.

 

عملکرد دستگاه بای پپ چگونه است؟

بیشتر افرادی که از دستگاه بای پپ استفاده می‌کنند درگیر مشکلات و بیماری‌های تنفسی در هنگام خواب هستند. دستگاه BIPAP فشار مثبت دو طرفه تنفسی را ایجاد کرده و با استفاده از آن، چرخه خواب نامنظم بیماران را متوقف می‌کند و سپس کیفیت خواب بیمار را افزایش می‌دهد. این دستگاه در دم فشار اکسیژن را بیشتر می‌کند و در بازدم فشار را کاهش می‌دهد. این عملکرد دستگاه بای پپ به بیمار کمک می‌کند تا به طور مستقل تنفس داشته باشد.

فواید دستگاه بای پپ

استفاده‌کنندگان از دستگاه بای پپ از چرخه خواب راحت برخوردار هستند. این افراد در معرض خروپف قرار نمی‌گیرند و باعث ایجاد مزاحمت برای هم‌اتاقی و همسر خود نمی‌شوند. افزون بر آن، افراد استفاده‌کننده از دستگاه کمک تنفسی بای پپ در معرض خطرات آپنه قرار نمی‌گیرند. کاربران بای پپ از مزیت‌های دیگری همچون هوشیاری بهتر، عدم احساس خستگی، کارایی بیشتر و خلق و خوی بهتر در طول روز برخوردار هستند.

 

عوارض استفاده از دستگاه بای پپ

فواید و مزیت‌های استفاده از دستگاه بای پپ بیشتر از عوارض و مضرات آن است. یکی از باورهای غلطی که در رابطه با دستگاه‌های بای پپ وجود دارد این است که استفاده مداوم و شبانه از این وسیله باعث وابسته شدن فرد به آن می‌شود. اما در واقع این یک باور کاملا اشتباه است. به طور کلی می‌توان گفت که هیچگونه عوارضی برای دستگاه بای پپ ثبت و گزارش نشده است. تنها مشکلی که فرد با استفاده از این وسیله به آن دچار می‌شود، سختی استفاده از آن است. با این وجود ماسک دستگاه نمی‌تواند مشکلی برای خواب و راحتی فرد در هنگام خوابیدن ایجاد کند.

تفاوت و شباهت دستگاه بای پپ با سی پپ

دستگاه کمک تنفسی BIPAP در واقع نوعی CPAP است که در بین دو سطح فشار بالا و پایین قرار می‌گیرد. بای پپ در عملکرد و ظاهر شباهت زیادی به CPAP دارد. این دو دستگاه هوا را تحت فشار خود قرار داده و با استفاده از ماسک، هوا را به مجراهای هوایی بیمار می‌رسانند. تفاوت اصلی دستگاه بای پپ با سی پپ این است که از دو نوع تنظیم فشار برخوردار است: فشار تجویزی برای استنشاق (IPAP) و فشار پایین برای خروج (EPAP). این تنظیمات دوگانه این امکان را در اختیار بیمار قرار می‌دهد تا هوا را در داخل رگ‌های خونی خود احساس کند.

مشکلات رایج استفاده از دستگاه بای پپ

در هنگام استفاده از هر دستگاهی احتمال اشتباه و خطا وجود دارد. سعی کنید در هنگام استفاده از این وسیله از ماسک متناسب با چهره خود استفاده کنید. ماسک باید با مشاوره با تامین‌کننده یا پزشک معالج انتخاب شود.

مشکلات رایج استفاده از دستگاه بای پپ عبارتند از:

  • عدم راحتی در آغاز استفاده از آن: برای غلبه بر این مشکل، سعی کنید در اوایل ماسک را روی صورت خود قرار دهید و به کارهای روزمره خود بپردازید.
  • تحمل فشار هوای فشرده: دستگاه‌های بای پپ برخوردار از قابلیت رمپ (Ramp) این امکان را در اختیار کاربر قرار می‌دهند تا با فشار کم هوا شروع کنند و سپس به صورت خودکار و به آرامی فشار تنظیم شده توسط شما را افزایش دهند.
  • خشکی دهان و مجاری تنفسی: در دستگاه‌های جدید بای پپ از مرطوب‌کننده (Humidifier) استفاده شده است که جهت تنظیم و کنترل میزان رطوبت دهان و مجرای تنفسی کاربرد دارد.
  • احساس کاستروفوبیا: برای غلبه بر این حالت سعی کنید تمرینات ریلکسیشن عضلات را انجام دهید.
  • نشتی ماسک و سوزش و زخم شدن پوست: با انتخاب اندازه و سایز صحیح ماسک و قرار دادن درست آن بر روی صورت، از وقوع چنین مشکلاتی پیشگیری کنید.
  • خوابیدن با دستگاه کمک تنفسی بای پپ: برای مقابله با این وضعیت سعی کنید در اوایل چندین بار ماسک را به تنهایی استفاده کنید تا کم کم به وجود آن عادت کنید.

بای پپ مخفف چیست؟

بای پپ یا BiPAP مخفف Bi-level Positive Airway Pressure است. این وسیله یک دستگاه تنفسی است که در زیر شاخه ونتیلاتورها قرار خواهد گرفت.

اجزای تشکیل‌دهنده دستگاه بای پپ

دستگاه بای پپ همراه با اقلامی همچون خرطومی، 2 عدد فیلتر پلی‌اتیلن، آداپتور و کابل برق، مرطوب‌کننده یا Humidifier ارائه می‌ شود.

انواع دستگاه بای پپ

  • بای پپ رطوبت ساز Resmed AirCurve 10s+
  • بای پپ خودکار Respironics Dreamstation
  • DevilBiss IntelliPAP Auto Bilevel Machine + رطوبت ساز گرم شده
  • Respironics BiPAP Auto SV Advanced System One

مدهای مختلف دستگاه بای پپ

دستگاه کمک تنفسی بای پپ دارای مدهای مختلفی است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

  • مد (S (Spontaneous
  • مد (T (Time
  • مد (ST (Spontaneous/Time
  • مد Auto BIPAP
  • مد Hibrid BIPAP

چه افرادی به دستگاه بای پپ نیاز دارند؟

همانطور که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم، افراد دارای مشکلات تنفسی به استفاده از دستگاه بای پپ نیاز پیدا می‌کنند. در ادامه به برخی از بیماری‌هایی که به استفاده از دستگاه مورد ذکر نیاز پیدا می‌کنند، اشاره خواهیم کرد:

  • انواع آپنه خواب
  • بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
  • پنومونی یا ذات الریه
  • سندروم هایپونتیلاسیون ناشی از چاقی
  • بیماری‌های اعصاب اختلال‌گر در روند تنفس
  • بیماری عروق کرونر
  • حملات آسم
  • تنفس ضعیف بعد از عمل جراحی
  • بیماری‌های عصبی عضلانی
  • بیماری نارسایی احتقانی قلب

ماسک بای پپ

ماسک بای پپ در انواع مختلف و متعددی وجود دارد. باید فرد بیمار با توجه به فرم صورت خود و با مشورت با تامین‌کننده و پزشک معالج، اقدام به انتخاب ماسک نماید.

  • ماسک فول فیس یا Full Face Mask: این ماسک بینی و دهان فرد را به کلی پوشش می‌دهد.
  • ماسک نازال پیلو یا Nasal Pillow Mask: این نوع از ماسک‌ها سایزهای مختلفی دارند و قابل تنظیم هستند.
  • ماسک نازال یا Nasal Mask: این ماسک خوردن و آشامیدن را برای بیمار راحت می‌کند و نسبت به سایر ماسک‌ها، فضای مرده بسیار کمتری را ایجاد خواهد کرد.

تاثیر استفاده از دستگاه بای پپ در بیماری قلبی

استفاده درست از دستگاه مذکور در بیماران قلبی موجب افزایش سطح اکسیژن، کاهش تلاش و صرف انرژی برای تنفس و بهبود عملکرد بطن چپ می‌شود.

استفاده از بای پپ برای بیماران عفونی

سرفه و تنگی نفس یکی از علائم افراد مبتلا به عفونت‌های ریوی است. استفاده روزانه از دستگاه بای پپ موجب افزایش کیفیت تنفس و کیفیت خواب افراد مبتلا به این گونه بیماری‌ها می‌شود.

نکات ایمنی استفاده از دستگاه کمک تنفسی بای پپ

  • تهیه و خرید دستگاه کمک تنفسی فقط با دستور و تجویز پزشک
  • تنظیم و راه‌اندازی بای پپ توسط متخصصین مجاز و به دستور پزشک معالج
  • برخورداری از وسایل جانبی کامل
  • عدم کج کردن و وارونه کردن دستگاه برای ممانعت از ورود آب مرطوب کننده به داخل دستگاه
  • عدم حمل دستگاه با آب مرطوب کننده و اطمینان حاصل کردن از تخلیه بودن مرطوب کننده
  • شستشوی فیلتر پشت دستگاه بای پپ با آب معمولی و خشک کردن آن قبل از استفاده
  • خاموش کردن دستگاه بای پپ در صورت عدم کارکرد صحیح و برخواستن صدای غیر معمول از آن
  • عدم استفاده از بای پپ در هنگام استحمام
  • خاموش کردن دستگاه و خارج کردن کابل برق از پریز قبل از تمیز کردن دستگاه
  • عدم اقدام به شستشو دستگاه بای پپ در آب یا غوطه ور کردن آن در آب
  • قرار دادن دستگاه روی سطوح هموار و حصول اطمینان از باز بودن مسیر هوا در پشت دستگاه
  • قرار گرفتن بای پپ در موقعیت پایین‌تر از سر بیمار جهت ممانعت از ورود آب به دستگاه، اتصالات و ماسک
  • عدم استفاده از دستگاه بای پپ در محیط‌هایی که دمای هوا در آن بالای 35 درجه سانتی‌گراد باشد

ضد عفونی کردن، نظافت و تمیز کردن دستگاه بای پپ

برای تمیز کردن دستگاه بای پپ در گام نخست کابل برق را از پریز برق خارج کنید. سپس یک دستمال خشک و تمیز را به مقداری از مواد ضدعفونی کننده مانند آب و الکل آغشته نمایید و تمام قاب آن را تمیز کنید.

دستگاه بای پپ یک وسیله حیاتی برای افراد مبتلا به مشکلات تنفسی و برخی اختلالات دیگر است. استفاده از آن می‌تواند بهبود کیفیت خواب و تنفس بیماران را به همراه داشته باشد و از بروز مشکلات جدی‌تری جلوگیری کند. رعایت نکات ایمنی و نظافت دستگاه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا عملکرد بهینه و طول عمر دستگاه تضمین شود.