دستگاه بای پپ BIPAP

بای پپ چیست و برای چه افرادی تجویز می شود؟

دستگاه بای پپ BIPAP یکی از تجهیزات و لوازم پزشکی پرکاربرد است که در مراکز درمانی و منازل مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه در بیشتر مواقع برای بیماران درگیر با مشکلات تنفسی تجویز می شود. علاوه بر این، بای پپ برای بیماران مبتلا اختلالات قلب و عروق همچون نارسایی احتقانی قلب تجویز می شود. این دستگاه برای افراد مبتلا به اختلالات ریوی و برخی از اختلال های عصبی و عضلانی نیز تجویز خواهد شد.

عملکرد دستگاه بای پپ چگونه است؟

بیشتر افرادی که از دستگاه بای پپ استفاده می کنند درگیر مشکلات و بیماری های تنفسی در هنگام خواب هستند. دستگاه BIPAP فشار مثبت دو طرفه تنفسی را ایجاد کرده و با استفاده از آن، چرخه خواب نامنظم بیماران را متوقف می کند. سپس کیفیت خواب بیمار را افزایش می دهد.

این دستگاه در دم فشار اکسیژن را بیشتر می کند. سپس در بازدم فشار را کاهش می دهد. این عملکرد دستگاه بای پپ به بیمار کمک می کند تا به طور مستقل تنفس داشته باشد.

در دستگاه بای پپ یک سنسور کار گذاشته شده که قدرت تنفس بیمار در ضعیف ترین حالت را نیز ثبت می کند. بنابراین؛ دستگاه بای پپ با استفاده از این سنسور از قصد تنفس دمی بیمار مطلع می شود. به همین دلیل به محفظه اکسیژن ارسال می کند و با عدم ارسال اکسیژن در زمان باز دم، موجب کاهش فشار می شود.

فواید دستگاه بای پپ

استفاده کنندگان از دستگاه بای پپ از چرخه خواب راحت برخوردار هستند. این افراد در معرض خروپف قرار نمی گیرند و باعث ایجاد مزاحمت برای هم اتاقی و همسر خود نمی شوند. افزون بر آن، افراد استفاده کننده از دستگاه کمک تنفسی بای پپ در معرض خطرات آپنه قرار نمی گیرند.

کاربران بای پپ از مزیت های دیگری همچون هوشیاری بهتر، عدم احساس خستگی، کارایی بیشتر و خلق و خوی بهتر در طول روز برخوردار هستند.

یکی دیگر از فواید و استفاده از دستگاه بای پپ این است که از خطرات بیماری آپنه تا میزان بسیار بالایی جلوگیری می کند. زیرا بیماری OAS در صورت عدم درمان می تواند باعث مبتلا شدن فرد به مشکلاتی همچون فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی و حتی مرگ شود.

عوارض استفاده از دستگاه بای پپ

فواید و مزیت های استفاده از دستگاه بای پپ بیشتر از عوارض و مضرات آن است. یکی از باورهای غلطی که در رابطه با دستگاه های بای پپ وجود دارد این است که استفاده مداوم و شبانه از این وسیله باعث وابسته شدن فرد به آن می شود. اما در واقع این یک باور کاملا اشتباه است.

به طور کلی می توان گفت که هیچگونه عوارضی برای دستگاه بای پپ ثبت و گزارش نشده است. تنها مشکلی که فرد با استفاده از این وسیله به آن دچار می شود، سختی استفاده از آن است. سختی استفاده از بای پپ این است که فرد بیمار برای ممانعت از خطرات و پیشامدهای آپنه و سایر مشکلات تنفسی، باید شبانه چندین ساعت ماسک دستگاه را روی صورت خود تحمل کند. لازم به ذکر است که وجود ماسک نمی تواند مشکلی برای خواب و راحتی فرد در هنگام خوابیدن ایجاد نماید. با احتساب موارد ذکر شده، احتمال وجود عوارض دستگاه مذکور به صفر می رسد.

افزون بر موارد ذکر شده، تعبیه مرطوب کننده ها یا Humidifier برای این دستگاه از خشک شدن بینی و گلو، گرفتگی گلو، آبریزش بینی و عطسه ممانعت خواهد کرد.

تفاوت و شباهت دستگاه بای پپ با سی پپ

دستگاه کمک تنفسی bipap در واقع نوعی CPAP است که در بین دو سطح فشار بالا و پایین قرار می گیرد. بای پپ در عملکرد و ظاهر شباهت زیادی به CPAP دارد. این دو دستگاه هوا را تحت فشار خود قرار داده و با استفاده از ماسک، هوا را به مجراهای هوایی بیمار می رسانند. با این روش، فشار هوا انسداد ایجاد شده در گلو را باز می کند و مانع را برطرف می سازد. هر دو دستگاه BiPAP و CPAP به بیماران تنفسی کمک می کنند تا نفس های منظمی داشته باشند و در طول شب خواب راحت و آرامی را تجربه کنند.

به طور کلی تفاوت اصلی دستگاه بای پپ با سی پپ این است که از دو نوع تنظیم فشار برخوردار است. فشار تجویزی برای استنشاق که آی پپ نامیده می شود و فشار پایین برای خروج که به آن ای پپ یا epap گفته می شود. این تنظیمات دوگانه این امکان را در اختیار بیمار قرار می دهد تا هوا را در داخل رگ های خونی خود احساس کند.

یکی دیگر از تفاوت های دستگاه بای پپ با سی پپ این است که بای پپ در بیشتر مواقع برای بیماران آپنه خواب با تنظیمات فشار بالا و یا سطح اکسیژن پایین تجویز می شود.

در کل هر کدام از این دو دستگاه برای یک هدف خاص کاربرد دارند. همچنین از تجهیزات و وسیله های مشابهی همچون ماسک cpap، فیلتر، شیلنگ و مرطوب کننده تشکیل شده اند.

مشکلات رایج استفاده از  دستگاه بای پپ

در هنگام استفاده از هر دستگاهی احتمال اشتباه و خطا وجود دارد. سعی کنید در هنگام استفاده از این وسیله از ماسک متناسب با چهره خود استفاده کنید. ماسک باید با مشاوره با تامین کننده یا پزشک معالج انتخاب شود.

با این حال یک سری مشکلات کوچک و قابل حل برای افرادی که از دستگاه کمک تنفسی مورد ذکر استفاده می کنند، ایجاد می شود. در ادامه مطلب به مشکلات و راه چاره آنها نیز اشاره خواهیم کرد.

1. اولین مشکل استفاده از دستگاه بای پپ عدم راحتی در آغاز استفاده از آن است. برای غلبه بر این مشکل، سعی کنید در اوایل ماسک را روی صورت خود قرار دهید و به کارهای روزمره خود بپردازید. با این کار صورت شما به وجود ماسک عادت می کند و می توانید کم کم اقدام به روشن کردن دستگاه نمایید.
2. تحمل فشار هوای فشرده یکی دیگر از مشکلاتی است که ممکن است در هنگام استفاده از دستگاه کمک تنفسی با آن درگیر شوید. دستگاه های بای پپ برخوردار از قابلیت رمپ Ramp این امکان را در اختیار کاربر قرار می دهند تا با فشار کم هوا شروع کنند. سپس به صورت خودکار و به آرامی فشار تنظیم شده توسط شما را افزایش دهند.
3. خشکی دهان و مجاری تنفسی یکی دیگر از مشکلات جدی استفاده از دستگاه کمک تنفسی بای پپ است. در دستگاه های جدید بای پپ از مرطوب کننده یا Humidifire استفاده شده است که جهت تنظیم و کنترل میزان رطوبت دهان و مجرای تنفسی کاربرد دارد.
4. احساس کاستروفوبیا: برای غلبه بر این حالت سعی کنید تمرینات ریلکسیشن عضلات را انجام دهید. با این کار می توانید بر اضطراب و استرس ناشی از استفاده از دستگاه بای پپ غلبه کنید.
5. نشتی ماسک و سوزش و زخم شدن پوست یکی دیگر از مشکلاتی است که امکان دارد با آن مواجه شوید. با انتخاب اندازه و سایز صحیح ماسک و قرار دادن درست آن بر روی صورت، از وقوع چنین مشکلاتی پیشگیری کنید.
6. خوابیدن با دستگاه کمک تنفسی بای پپ یکی دیگر از مشکلاتی است که ممکن است با آن درگیر شوید. برای مقابله با این وضعیت سعی کنید در اوایل چندین بار ماسک را به تنهایی استفاده کنید تا کم کم به وجود آن عادت کنید.

بای پپ مخفف چیست

بای پپ یا BiPAP مخفف Bi-level Positive Airway Pressure است. این وسیله یک دستگاه تنفسی است که در زیر شاخه ونتیلاتورها قرار خواهد گرفت.

اجزای تشکیل دهنده دستگاه بای پپ

دستگاه بای پپ همراه با اقلامی همچون خرطومی، 2 عدد فیلتر پلی اتیلن، آداپتور و کابل برق، مرطوب کننده یا humidifier ارائه می شود.

انواع دستگاه بای پپ

• بای پپ رطوبت ساز Resmed AirCurve 10s+
• بای پپ خودکار Respironics Dreamstation
• DevilBiss IntelliPAP Auto Bilevel Machine + رطوبت ساز گرم شده
• Respironics BiPAP Auto SV Advanced System One

مدهای مختلف دستگاه بای پپ

دستگاه کمک تنفسی بای پپ دارای مدهای مختلفی است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

• مد (S (Spontaneous
• مد (T (Time
• مد (ST (Sponyaneous/Time
• مد Auto BIPAP
• مد Hibrid BIPAP

دستگاه بای پپ ASV

Adoptive Servo Ventilation یا بای پپ ASV یک وسیله است که با تنظیم خودکار فشارهای IPAP و EPAP همه وقفه های تنفسی انسدادی و مرکزی را برطرف می سازد. این دستگاه روش بسیار مناسب و کاملا بی خطری برای بیماران خاص با اختلالات تنفسی مرکزی است.

چه افرادی به دستگاه بای پپ نیاز دارند؟

همانطور که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم، افراد دارای مشکلات تنفسی به استفاده از دستگاه بای پپ نیاز پیدا می کنند. در ادامه به برخی از بیماری هایی که به استفاده از دستگاه مورد ذکر نیاز پیدا می کنند، اشاره خواهیم کرد.

• انواع آپنه خواب
• بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
• پنومونی یا ذات الریه
• سندروم هایپونتیلاسیون ناشی از چاقی
• بیماری های اعصاب اختلال گر در روند تنفس
• بیماری عروق کرنر
• حملات آسم
• تنفس ضعیف بعد از عمل جراحی
• بیماری های عصبی عضلانی
• بیماری نارسایی احتقانی قلب

ماسک بای پپ

ماسک بای پپ در انواع مختلف و متعددی وجود دارد. باید فرد بیمار با توجه به فرم صورت خود و با مشورت با تامین کننده و پزشک معالج، اقدام به انتخاب ماسک نماید.

ماسک فول فیس یا Full Face Mask یکی از ماسک هایی است که بینی و دهان فرد را به کلی پوشش می دهد. این ماسک به وسیله بندهای موجود در قسمت پیشانی و گونه بسته می شود. این ماسک برای درمان نارسایی حاد تنفسی بسیار کاربردی است. ماسک فوق برای افرادی که در هنگام خواب با استفاده از راه دهان نفس می کشند، بسیار راحت خواهد بود.

ماسک نازال پیلو یا Nasal Pillowo Mask یکی دیگر از ماسک ها بوده که دارای بالشتک های کوچک است. این نوع از ماسک ها سایز های مختلفی دارند و قابل تنظیم هستند.

ماسک نازال یا Nasal Mask یکی دیگر از ماسک هاست که روی بینی قرار داده می شود. این ماسک خوردن و آشامیدن را برای بیمار راحت می کند و نسبت به سایر ماسک ها، فضای مرده بسیار کمتری را ایجاد خواهد کرد.

تاثیر استفاده از دستگاه بای پپ در بیماری قلبی

از آنجایی که دستگاه بای پپ تاثیر بسیار مثبتی در روند تنفسی افراد دارای مشکلاتی تنفسی دارد، در افراد دارای مشکلات قلبی نیز موثر واقع می شود. استفاده درست از دستگاه مذکور در بیماران قلبی موجب افزایش سطح اکسیژن، کاهش تلاش و صرف انرژی برای تنفس و بهبود عملکرد بطن چپ می شود.

استفاده از بای پپ برای بیماران عفونی

سرفه و تنگی نفس یکی از علائم افراد مبتلا به عفونت های ریوی است. بیماری مزمن انسدادی ریه یکی از بیماری هایی است که باعث ایجاد عفونت های تنفسی می شود.

استفاده روزانه از دستگاه بای پپ موجب افزایش کیفیت تنفس و کیفیت خواب افراد مبتلا به این گونه بیماری ها می شود. علاوه بر این، موجب افزایش طول عمر بیماران مبتلا به این عارضه می شود.

علاوه بر موارد ذکر شده، این دستگاه برای تنفس راحت افراد مبتلا به بیماری دیابت نوع دوم مورد استفاده قرار می گیرد.

نکات ایمنی استفاده از دستگاه کمک تنفسی بای پپ

در هنگام انتخاب، خرید و استفاده از دستگاه بای پپ باید به مولفه ها و نکات مختلفی توجه شود. در ادامه مطلب به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد.

• تهیه و خرید دستگاه کمک تنفسی فقط با دستور و تجویز پزشک
• تنظیم و راه اندازی بای پپ توسط متخصصین مجاز و به دستور پزشک معالج
• برخورداری از وسایل جانبی کامل
• عدم کج کردن و وارونه کردن دستگاه برای ممانعت از ورود آب مرطوب کننده ( Humidifire ) به داخل دستگاه
• عدم حمل دستگاه با آب مرطوب کننده و اطمینان حاصل کردن از تخلیه بودن مرطوب کننده
• شستشوی فیلتر پشت دستگاه بای پپ با آب معمولی و خشک کردن آن قبل از استفاده
• خاموش کردن دستگاه بای پپ در صورت عدم کارکرد صحیح و بر خواستن صدای غیر معمول از آن
• عدم استفاده از بای پپ در هنگام استحمام
• خاموش کردن دستگاه و خارج کردن کابل برق از پریز قبل از تمیز کردن دستگاه
• عدم اقدام به شستشو دستگاه بای پپ در آب یا غوطه ور کردن آن در آب
• قرار دادن دستگاه روی سطوح هموار و حصول اطمینان از باز بودن مسیر هوا در پشت دستگاه
• قرار گرفتن بای پپ در موقعیت پایین تر از سر بیمار جهت ممانعت از ورود آب به دستگاه، اتصالات و ماسک
• عدم استفاده ار دستگاه بای پپ در محیط هایی که دمای هوا در آن بالای 35 درجه سانتی گراد باشد (ممکن است استفاده از بای پپ در دمای بالای 35 درجه، حرارت هوا را به بیش از 41 درجه افزایش دهد و به مجاری تنفسی بیمار صدمه وارد شود.)
• عدم قرارگیری دستگاه در کنار پرده، دستگاه تهویه هوا، رادیاتورها و دستگاه ‌های تولید کننده باد گرم

ضد عفونی کردن، نظافت و تمیز کردن دستگاه بای پپ

برای تمیز کردن دستگاه بای پپ در گام نخست کابل برق را از پریز برق خارج کنید. سپس یک دستمال خشک و تمیز را به مقداری از مواد ضدعفونی کننده مانند آب و الکل آغشته نمایید و تمام قاب آن را تمیز کنید.

توجه داشته باشید که تا زمان خشک شدن کامل، دستگاه را روشن نکنید.

سعی کنید هر هفته یک بار فیلتر هوای ورودی را چک کنید و اقدام به تمیز کردن آن نمایید. فیلتر هوای ورودی در پشت دستگاه قرار دارد؛ آن را با آب معمولی شستشو داده و پس از خشک شدن کامل، سر جای خود قرار دهید.

لوله خرطومی انتقال هوا را به صورت هفتگی تمیز کنید. در گام اول لوله را از دستگاه جدا کنید و با استفاده از محلول آب گرم و مایع تمیز کننده، اقدام به شستشوی داخل آن نمایید. در آخر لوله را با هوا خشک کنید و سر جای خود قرار دهید.

در مرحله آخر باید ماسک را تمیز کنید. به خاطر داشته باشید که ماسک را باید هر روز یا حداکثر هر هفته یک بار نظافت کنید. ماسک را از لوله خرطومی جدا کنید و در محلول آب گرم و مایع تمیز کننده شستشو دهید. پس از خشک شدن ماسک در مجاورت هوا، آن را در جای اولیه خود قرار دهید.