سونوگرافی انسانی

اجزای دستگاه سونوگرافی انسانی چیست؟
این دستگاه ها که اسکنرهای اولتراسوند نیز نامیده می شوند دارای اجزایی مانند: صفحه نمایش، مبدل و کنسول رایانه هستند و از این طریق تصویربرداری را انجام می دهند. مبدل وسیله ای کوچک و دستی است که روی ناحیه موردنظر بدن قرار می گیرد و از این طریق امواج فراصوت را به داخل اندام ها منتقل می کند.
برای قرارگیری مبدل ها روی بدن در ابتدا نواحی موردنظر را با ژل مخصوصی می پوشانند تا حرکت آنها راحت تر صورت گیرد. تصاویری که از اندام های داخلی گرفته می‌ شود همان لحظه در صفحه نمایشگر قابل مشاهده است. کنسول رایانه با توجه به دامنه، فرکانس و مدت زمان بازگشت سیگنال ها تصاویر را نشان می دهد.

انواع سونوگرافی انسانی
سونوگرافی یک روش غیر تهاجمی است که توسط دستگاهی از خارج بدن انجام می شود. در واقع هیچ بریدگی و جراحی برای انجام آن نیاز نیست. تنها در برخی از مواقع ممکن است برخی از اسکن ها توسط یک پروب مخصوص به داخل بدن فرستاده شود تا نتیجه سونوگرافی به طور دقیق قابل مشاهده باشد.
به عنوان نمونه برای انجام برخی از معاینات مربوط به لگن یا واژن، معاینات مربوط به پروستات و برخی از معاینات قلبی، مبدل اسکن به داخل نواحی واژن، رکتوم و مری فرد وارد می شود و از این طریق اسکن سونوگرافی انجام خواهد شد. در ادامه انواع سونوگرافی انسانی را بررسی می کنیم.

سونوگرافی شکم
سونوگرافی لگن
سونوگرافی ترانس واژینال
تصویربرداری مامایی
سونوگرافی کلیه
سونوگرافی عروقی
تصویربرداری ‏آئورت کاروتید

در ادامه کاربرد برخی از انواع سونوگرافی های ذکر شده را بررسی می کنیم.

سونوگرافی شکمی در چه مواقعی استفاده می شود؟
انجمن سونوگرافی شکمی برای معاینه دقیق اندام های داخلی از جمله کبد، کیسه صفرا، طحال، لوزالمعده کلیه ها مثانه و سایر اندام های داخلی در این قسمت صورت می گیرد. پزشک برای اینکه شرایط متفاوت بیمار را ارزیابی کند به سونوگرافی انسانی نیاز دارد. زیرا این روش تصاویر بسیار دقیق از اندام های داخلی ارائه می دهد که تشخیص را برای پزشک راحت تر خواهد کرد. برای تشخیص شرایط زیر از این نوع سونوگرافی استفاده می شود.

    تشخیص پلاک های ایجاد شده در رگ ها
    دلایل انسداد جریان خون مانند لخته ها
    رشد اندام های شکمی
    علت درد موجود در شکم
    جهت انجام بیوپسی سوزنی در نمونه برداری از سلول ها
    تشخیص جای سنگ در کلیه و  کیسه صفرا

سونوگرافی لگن به چه دلیلی انجام می شود؟
این نوع از سونوگرافی انسانی جهت انجام تست های تصویربرداری از ناحیه لگن انجام می‌شود و در بیشتر مواقع برای نظارت بر سلامت جنین در دوران بارداری کاربرد دارد. از این طریق پزشک از وضعیت رحم، تخمدان ها، مثانه و غده پروستات آگاهی پیدا می کند و با توجه به اطلاعاتی که از دستگاه، روی مانیتور نمایش داده می شود تشخیص لازم را خواهد داد. این نوع سونوگرافی برای تشخیص شرایط زیر صورت می گیرد.

    فیبروئید رحم
    سرطان تخمدان و رحم
    سنگ کلیه و مثانه
    کیست های موجود در تخمدان
    مشکلات مربوط به قاعدگی
    خونریزی های غیرطبیعی
    علت درد لگن

سونوگرافی ترانس واژینال چگونه انجام می شود؟
این نوع سونوگرافی انسانی جهت عکس برداری از نواحی داخلی واژن مانند مثانه و غیره انجام می شود. در این روش زنان باید در ابتدا مثانه خود را تخلیه کرده تا پزشک به راحتی ناحیه داخلی مثانه و رحم را مشاهده کند. در این صورت مبدل سونوگرافی را با یک لایه محافظ از ژل می پوشانند و آن را در واژن قرار می دهند.
 برای استفاده از این مبدل در داخل واژن کافی است تقریبا ۵ سانتیمتر از آن را در داخل مهبل قرار داد. همچنین برای مشاهده سایر نواحی لگن ممکن است پزشک دستگاه مبدل را در داخل واژن حرکت دهد.
در مواقعی که افراد دچار مشکلات غده پروستات هستند جهت تشخیص دقیق، این روش کاربرد دارد. در این صورت مبدل از طریق رکتوم وارد بدن می شود و بدین وسیله امواج صوتی به سمت پروستات حرکت خواهند کرد.
در صورتی که پزشک  متوجه علت ایجاد ضایعه شود ممکن است روش بیوپسی را انجام دهد. در بیوپسی با استفاده از تصاویر سونوگرافی انسانی سوزن هایی به سمت غده پروستات هدایت می شوند تا از این طریق نمونه برداری از بافت غیر طبیعی صورت گیرد.

سونوگرافی مامایی به چه منظوری استفاده می شود؟
همانطور که گفته شد؛ سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می کند تا تصویربرداری های داخلی را انجام دهد. یکی از موارد سونوگرافی ، تصویربرداری های مامایی است که از این طریق وضعیت جنین بررسی می شود. در واقع جهت انجام موارد زیر این نوع سونوگرافی استفاده می شود:

    بررسی وضعیت سلامت جنین
    مشاهده ناهنجاری های مادرزادی موجود در جنین
    تخمین مدت دوره بارداری
    ارزیابی شرایط و موقعیت قرارگیری جنین در رحم
    مشاهده جفت

سونوگرافی آئورت کاروتید
این نوع سونوگرافی انسانی برای شناسایی انسداد جریان خون در رگ های گردن به مغز است که در صورت وجود هرگونه ضایعه در این شریان ها ممکن است فرد به سکته مغزی مبتلا شود. در صورت رشد غیر طبیعی آئورت که در اثر بیماری های آترواسکلروتیک ایجاد می شود از این سونوگرافی استفاده خواهد شد.
سونوگرافی انسانی یکی از پیشرفت های علم پزشکی به شمار می رود که از این طریق امواج فراصوت به اندام های داخلی بدن فرستاده شده تا عکس برداری های لازم را از نواحی موردنظر انجام دهد. در این صورت بسیاری از مشکلات و بیماری ها توسط پزشک تشخیص داده خواهد شد.