مش جراحی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ مش جراحی به محصولی پزشکی گفته می‌شود که مانند یک صفحه توری از پلیمرهای زیست‌تخریب‌پذیر ساخته شده است و دارای مواد بسیاری در خود می‌باشد. این مش‌ها از مواد بیولوژیک و ارگانیک تهیه می‌شوند و بسته به کاربردشان، برخی از آنها قابل جذب و برخی دیگر غیرقابل جذب هستند. این محصولات در سایزبندی‌های متفاوتی تولید می‌شوند تا در محل آسیب‌دیده در عضلات و استخوان‌ها قرار داده شوند.

مش جراحی چیست و از چه موادی تشکیل شده است؟

مش به صفحه‌ای توری مانند گفته می‌شود که از پلیمرهای مصنوعی یا بیوپلیمرهای مصنوعی ساخته شده است. از این محصول برای تقویت بافت و استخوان‌هایی که دچار آسیب شده‌اند، استفاده می‌شود. مواد زیر برای ساخت این نوع مش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند:
  • پلیمرهای مصنوعی غیرقابل جذب: مانند پلی پروپیلن
  • پلیمرهای مصنوعی قابل جذب: مانند پلی گلیکولیک اسید یا پلی کاپرولاکتون
  • بیولوژیک یا کلاژن سلولی: که از گاو و خوک استخراج می‌شود
  • کامپوزیت: ترکیبی از مواد گفته شده

تاریخچه و تکامل

استفاده از مش در جراحی تاریخچه‌ای طولانی دارد. در سال‌های اولیه، مش‌های جراحی از مواد طبیعی مانند پشم و پنبه ساخته می‌شدند. با پیشرفت علم و تکنولوژی، مواد مصنوعی مانند پرولین و مرسلین به عنوان مواد اصلی در ساخت مش جراحی مورد استفاده قرار گرفتند.

انواع مش جراحی

مش‌ها بسته به کاربردشان به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
  • مش پرولن: شامل یک لایه از نخ‌های درهم تنیده
  • دوال مش: علاوه بر لایه پرولن، نوع دیگری از لایه که به جداره شکم می‌چسبد نیز دارد
برای قرار دادن مش‌ها روی بافت‌های آسیب‌دیده، آنها را با استفاده از وسیله‌ای به نام تیکر روی سطح مورد نظر می‌گذارند.

ویژگی‌های مش جراحی

  • استحکام بالا: در برابر فشارهای وارد شده مقاومت خوبی دارند.
  • منافذ بسیار: برای کاهش عفونت و التهابات
  • ثبات شکل: بدون تغییر شکل در ناحیه مورد نظر باقی می‌مانند.
  • سهولت در برش: به راحتی در اندازه‌های مورد نظر برش داده می‌شوند.

کاربرد مش جراحی

  • ترمیم فتق
  • ترمیم پرولاپس اندام لگن
  • درمان بی‌اختیاری ادرار

انواع و اقسام مش جراحی

  • مش‌های پلی‌پروپیلن: معمولاً برای ترمیم فتق‌ها
  • مش‌های PTFE: برای ترمیم دیواره‌های عروقی و فتق‌های بزرگ
  • مش‌های پرولین: محبوب‌ترین نوع مش در جراحی فتق
  • مش‌های مرسلین: برای ترمیم درزهای پوستی و جراحی پلاستیک
  • مش‌های بیولوژیک: از مواد طبیعی مانند کلاژن استخراج شده از پوست گاو یا خوک
  • مش‌های ترکیبی: ترکیبی از مواد سنتتیک و بیولوژیک

ترمیم فتق با مش

هنگامی که بخشی از روده‌ها مقاومت خود را از دست می‌دهند و دچار پارگی و سستی می‌شوند، از دیواره شکم به سمت بیرون می‌آیند. در این صورت، مشکلات بسیاری ممکن است برای این افراد ایجاد شود. در این نوع درمان، مش مخصوصی به نام Hernia mesh استفاده می‌شود. این مش‌ها در محیط جراحی بدون آلودگی تا ۵۰ درصد به بهبود و ترمیم دیواره‌های شکمی کمک می‌کنند.

انواع مش‌ های فتق

  • مش‌های patches یا تکه‌ای: در بالا یا پایین بافت ضعیف و آسیب‌دیده قرار می‌گیرند.
  • مش‌های plugs یا شاخه‌ای: درون بافت سوراخ شده جای‌گذاری می‌شوند.
  • مش‌های sheets یا ورقه‌ای: قابلیت بریده شدن دارند و برای نواحی خاصی از فتق مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دسته‌بندی مش جراحی مخصوص فتق

  • مش غیرقابل جذب: به عنوان ایمپلنت دائمی و نامحدود در بدن قرار می‌گیرند.
  • مش فتق مصنوعی: از ترکیبی از مواد مصنوعی بافته شده یا غیرآن تولید می‌شوند.
  • مش کامپوزیت: پوشش اسیدهای چرب قابل جذب، سلولز و کلاژن در مش پلی‌پروپیلن از چسبندگی آنها به روده جلوگیری می‌کند.

استفاده از نخ جراحی و تکر همراه با مش جراحی

استفاده از نخ یا تکر برای اتصال مش به بافت در عمل جراحی بستگی به نوع و مکان مورد استفاده، نوع مش، و ترجیحات جراح دارد.

مزایا و معایب

استفاده از مش جراحی می‌تواند بسیاری از مزایا را به همراه داشته باشد، از جمله تقویت بافت‌ها، جلوگیری از ترومبوز و ارائه پشتیبانی ساختمانی برای بافت‌ها در حین بازیابی. با این حال، همچنین ممکن است برخی از عوارض را نیز داشته باشد. مثلاً برخی از بیماران ممکن است به مواد مش حساسیت داشته باشند که می‌تواند منجر به التهاب، خارش و حتی عفونت شود. مش جراحی از جمله تجهیزات پزشکی است که در عین سادگی قابلیت‌های بسیاری دارد. از این طریق فتق شکم و بیماری‌های لگنی مانند پرولاپس ارگان لگن به راحتی درمان می‌شوند. استفاده از مش‌های جراحی مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک شایانی کند.