Capnography کاپنوگراف
Capnography یکی از راه های کنترل و اندازه گیری غلظت یا فشار جزئی کربن دی اکسید در هوای بازدم و خون شریانی است. این روش یکی از ساده ترین راه های اندازه گیری علائم حیاتی به شمار می رود. به طوری که از این روش در زمان بیهوشی و مراقبت های ویژه بسیار استفاده می شود.
از طریق دستگاه کاپنوگراف اندازه گیری گاز CO2 در زمان اتمام بازدم (ETCO2) صورت می گیرد که به آن اتمام جزر و مدی گفته می شود. بنابراین جهت آشنایی بیشتر با این روش از اندازه گیری غلظت استنشاق یا فشار جزئی CO2 با ما تا پایان این مقاله همراه باشید.
Capnography به چه نوع روشی گفته می شود؟
با استفاده از دستگاه های پزشکی متنوعی که امروزه در مراکز درمانی به وفور دیده می شود؛ علائم حیاتی بیماران در زمان های اضطراری اندازه گیری خواهد شد. یکی از پیشرفته ترین دستگاه ها در این زمینه کاپنوگراف Capnocheck Plus BCI است.
این وسیله در بخش مراقبت های ویژه و اتاق عمل کاربرد فراوانی دارد و پزشک از این طریق به مشاهده شرایط تنفسی بیمار، میزان غلظت گاز کربن دی اکسید موجود در بازدم و نظارت غیرمستقیم بر CO2 فشار جزئی موجود در جریان خون شریانی می پردازد.
افرادی که شرایط جسمی سالمی دارند؛ تفاوت چندانی بین CO2 خون شریانی و گاز CO2 فشار جزئی بازدم آن ها وجود ندارد. اما افرادی که به بیماری های ریوی و برخی از بیماری های قلبی مادرزادی مانند ضایعات سیانوتیک مبتلا هستند؛ تفاوت بین CO2 خون شریانی و گاز کربن دی اکسید بازدم افزایش چشمگیری پیدا می کند و ممکن است که تا 1 کیلو پاسکال نیز افزایش داشته باشد.
نحوه کارکرد دستگاه کاپنوگراف Capnocheck Plus BCIچگونه است؟
زمانی که بیمار در حالت بیهوشی به سر می برد؛ باید در ابتدا به تنفس او و میزان گازهای موجود در بازدم توجه شود. از این رو دستگاه کاپنوگراف که یک مدار و یک دستگاه تنفس دارد را به بیمار متصل می کنند که اندازه گیری میزان غلظت CO2 موجود در بازدم از این طریق صورت گیرد.
با این نوع از تجهیزات پزشکی میزان کربن دی اکسید موجود در بازدم به صورت نمودار در صفحه مانیتور نشان داده می شود. همچنین این دستگاه میزان کربن دی اکسید موجود در هوای دم را تشخیص می دهد.
عملکرد دستگاه کاپنوگراف چند شکل دارد؟
عمل Capnography به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد. در روش مستقیم فشار نسبی CO2 در هوای دم و بازدم و به طور غیرمستقیم فشار نسبی CO2 در جریان خون شریانی نشان داده می شود. هنگامی که بیمار در بیهوشی قرار دارد؛ میزان گاز CO2 تولید شده توسط ریه در جریان خون با روش مستقیم کاپنوگرافی حذف می شود و در زمان عادی بیان کننده غلظت تولید این گاز توسط بافت بدن و ریه است.
جهت استفاده از دستگاه Capnocheck Plus BCI آن را با استفاده از لوله تراشه یا ماسک به بدن بیمار متصل می کنند که از این طریق در زمان دم و بازدم میزان کربن دی اکسید موجود در خون و تنفس افراد قابل اندازه گیری باشد.
در هنگام Capnography دی اکسید موجود در جریان خون که توسط ریه در زمان بیهوشی تولید می شود؛ حذف خواهد شد. به طوری که بیمار در این حالت اکسیژن کافی را دریافت کند. این دستگاه با انتشار پرتو مادون قرمز بین گازهایی که در دم و بازدم بیمار وجود دارد؛ سبب می شود که میزانی از این پرتو جذب گاز کربن دی اکسید شود.
بدین وسیله به سنسور دوم موجود در این دستگاه پرتوی کم تری خواهد رسید. بنابراین از این طریق میزان گاز CO2 موجود در دم و بازدم مشخص می شود. در زیر منحنی که در مانیتور این دستگاه وجود دارد؛ میزان حجم گاز دی اکسید کربن در هر دم و بازدم قابل مشاهده است.
به همین دلیل پزشک در مدت زمان 1 دقیقه از طریق Capnography حذف دقیقه ای این گاز را تشخیص می دهد. بدین وسیله شرایط بیمار در زمان بیهوشی یا در شرایط عادی تحت بررسی قرار می گیرد. همچنین در زمان جراحی قلب و ریه کلیه تغییرات قابل مشاهده است.
Capnography چه کاربردی دارد؟
با استفاده از این روش نوین در مواقع اضطراری پزشک شرایط بیمار را بررسی می کند. از این رو میزان غلظت گاز دی اکسید کربن بدین طریق مشخص می شود. از جمله کاربردهای این دستگاه باید به موارد زیر اشاره شود:
- کنترل شرایط تنفسی بیمار در زمان بیهوشی
- تشخیص گرفتگی مجرای تنفسی در هنگام دم
- تشخیص غلظت دی اکسید کربن در هنگام استنشاق و در شریان خون و حذف آن
- جلوگیری از 93 درصد از حوادث در زمان بیهوشی مانند هیپوونتیلاسیون، لوله گذاری اشتباه در مری و قطع مدار تنفسی
- تشخیص محل درست جهت قرارگیری تراشه در نای
- یافتن نارسایی در گردش خون
- ارسال خون کافی به ریه
- تهویه کیسه هوایی
- کمک به تشخیص بیماری های ریه مانند برونشیت، بیماری مزمن انسدادی، نارسایی احتقانی قلب، آمبولی ریه و آسم
- تشخیص تعداد تنفس و نظم آن.
بررسی دستگاه Smiths Medical 9004-000 BCI Capnocheck Plus
یکی از بهترین و پیشرفته ترین دستگاهی های Capnography، دستگاه Capnocheck Plus BCI نام دارد. این وسیله فناوری ای دارد که برای بیمارانی که لوله تراشه دارند و غیر از آن قابل استفاده است.
در این دستگاه مواردی مانند EtCO2، CO2، شکل طول موج پلتیسموگرافی، میزان تنفس، SpO2 و ضربان نبض قابل اندازه گیری است. به طوری که این مشخصات به صورت واضح روی مانیتور این دستگاه قابل مشاهده است. همچنین در مواقع مورد نیاز امکان ذخیره و چاپ آن ها نیز وجود دارد.
از دستگاه Smiths Medical BCI در چه مکان هایی استفاده می شود؟
- اتاق عمل
- اتاق ریکاوری
- مراقبت های ویژه
- در آمبولانس
- بخش بستری
در نتیجه
Capnography عملی است که با استفاده از دستگاه های کاپنوگراف مانند Capnocheck Plus BCI صورت می گیرد. بدین طریق میزان غلظت کربن دی اکسید موجود در دم و بازدم و جریان خون سنجیده خواهدشد.
در شرایط اورژانسی و زمانی که بیمار در اتاق عمل یا در حالت بیهوشی به سر می برد؛ این دستگاه گزینه بسیار مناسبی است که جریان تنفس بیمار به راحتی تحت کنترل قرار گیرد. همچنین از حوادثی که ممکن است که در اثر قرارگیری لوله تراشه در زمان بیهوشی برای بیمار ایجاد شود؛ با استفاده از این دستگاه و روش کاپنوگرافی جلوگیری خواهد شد.
در نهایت در صورتی که به کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با دستگاه Capnocheck Plus BCI و روش Capnography تمایل دارید؛ به شما پیشنهاد می دهیم که با مشاورین تجهیزات پزشکی سدان در ارتباط باشید که راهنمایی لازم را در این خصوص دریافت کنید.