چگونه انواع ماسک اکسیژن را بشناسیم؟ این وسیله پرکاربرد و حیاتی در خدمات پزشکی یکی از سادهترین وسایل در این حوزه است. در این مقاله به بررسی این موارد میپردازیم. اگر برای شما جای سوال است که چرا ماسکهای اکسیژن از نظر ظاهر با هم تفاوت دارند، با همراهی ما تا آخر این مقاله به پاسخ سوال خود می رسید.
ماسک اکسیژن چیست؟
ماسک اکسیژن وسیلهای برای عبور اکسیژن از مخزن اکسیژن به ریههای بیمار است. ماسکهای اکسیژن از پلاستیک، لاستیک یا سیلیکون ساخته میشوند. در بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن تنفسی یا در شرایط اضطراری مانند نارسایی قلبی یا سکته مغزی به اکسیژن اضافی برای حفظ میزان لازم اکسیژن خون در بدن نیاز است. سطح اکسیژن را با یک پالس اکسیمتر بررسی میکنند. در صورت کاهش سطح اکسیژن از سیلندرهای اکسیژن از مخزن اکسیژن برای تامین اکسیژن استفاده میشود.
کاربرد ماسکهای اکسیژن در خدمات درمانی
ماسکهای اکسیژن پلاستیکی پزشکی توسط پزشکان ارائه دهنده خدمات پزشکی برای اکسیژن درمانی استفاده میشوند؛ زیرا یک بار مصرف هستند و بنابراین باعث کاهش هزینههای تمیز کردن و خطرات عفونت میشوند. طراحی ماسک بر اساس میزان اکسیژن ارائه شده با توجه به شرایط پزشکی موجود قابل تغییر است. اکسیژن به طور طبیعی در دمای اتاق 21٪ وجود دارد. اغلب درصد بالاتری از اکسیژن نیز در معالجات پزشکی ضروری است. اکسیژن در درجات بالاتر طبقهبندی میشود که اکسیژن بیش از حد به طور بالقوه برای سلامتی بیمار مضر است؛ در نتیجه وابستگی فرد به اکسیژن به مرور زمان این امکان را دارد که به کوری بیمار منجر شود؛ به همین دلیل اکسیژن درمانی از نزدیک مورد بررسی قرار میگیرد. اگر مقدار اکسیژن دریافتی بدن بیش از حد مجاز باشد، باعث میشود ریهها این فرصت را نداشته باشند که عملیات خود را به خوبی انجام دهند. به علت کندی کار ریهها عمل تبادل دی اکسید کربن و اکسیژن مختل میشود.
ویژگی ظاهری ماسکهای اکسیژن
این ماسکها از نظر وزن سبک هستند و با استفاده از یک هدبند یا با استفاده از یک حلقه به گوش متصل میشوند. ماسکهای اکسیژن اغلب به صورت شفاف هستند. این شفافیت به کادر درمانی اجازه میدهد که چهره بیمار را از روی ماسک اکسیژن نیز تشخیص دهند؛ همچنین دلیل دیگر شفافیت ماسکها کاهش احساس گرفتگی کلاستروفوبیا است که توسط برخی بیماران هنگام پوشیدن ماسک اکسیژن تجربه میشود.
چه کسانی به ماسک اکسیژن نیاز دارند؟
اکثریت قریب به اتفاق بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار گرفتهاند، در بعضی مرحله ماسک اکسیژن میگیرند. افرادی که تحت حمله قلبی قرار گرفتهاند یا مشکل ریوی دارند، نیز ممکن است، به ماسک اکسیژن نیاز داشته باشند. برخی از افراد که بر اثر اطلاع از خبر شوکه کننده یا بر اثر تصادفات ناگهانی شوکه میشوند، نیاز به ماسک اکسیژن دارند.
انواع ماسکهای اکسیژن
ماسکهای اکسیژن به سه دسته کلی تقسیم میشوند:
ماسک اکسیژن ساده
غلظت اکسیژن در اتاق معمولی حدود ۲۱ % است. ماسک اکسیژن برای غلظت اکسیژن 30٪ الی 60٪ مناسب است که برای معالجه پزشکی ضروری به شمار میروند. این ماسکها معمولاً از پلاستیک ساخته میشوند. یک ماسک اکسیژن معمولاً دارای ظرفیت نگهداری 100-200 میلیلیتر گاز به خودی خود است و برای جلوگیری از تجمع دی اکسید کربن در داخل ماسک به جریان اکسیژن 5-6 لیتر در دقیقه نیاز دارد. این ماسکها بر روی دهان بیمار با پیشانی الاستیک ثابت میشوند. ماسکهای ساده حاوی سوراخهایی برای خروج دی اکسید کربن و ورود هوای تازه برای ترکیب با اکسیژن هستند. از معایب ماسک ساده به موارد زیر اشاره میشود:
فردی که دچار تنگی نفس است، ماسک ساده را تحمل نمیکند.
هنگام خوردن و آشامیدن، ماسک باید برداشته شود.
این نوع ماسکها بر استخوان صورت و بینی فشار میآورند.
بیمار در حین فعالیت ممکن به استفاده از ماسک نیست.
ماسک مخزندار (ماسک کیسهدار)
این ماسکها دارای مخزنی هستند که به آنها وصل شده است. این نوع ماسکها به دو دسته قابل بازدم و غیر قابل بازدم تقسیم میشوند. از ماسکهای مخزن برای ارائه غلظت بیشتر اکسیژن استفاده میکنند. ماسکهای قابل بازدم و تنفس مجدد مانند ماسک با غلظت بالای بزرگسالان هستند و برای اکسیژن رسانی با میزان ۷۰ – ۹۰ درصد مورد استفاده قرار میگیرند؛ در حالی که یک ماسک غیر قابل بازدم یا بدون تنفس مجدد، عمل اکسیژن رسانی را با ۹۰ درصد غلظت اکسیژن انجام میدهد. ماسکهای مخزن حاوی هیچگونه دهانهای برای محدودیت ورود هوای بیرون نیستند. از معایب این نوع ماسکها به موارد زیر اشاره میشود:
ایجاد محدودیت برای بیمار
احتمال مسمومیت با اکسیژن
عدم احساس راحتی بیمار
اختلال در خوردن و آشامیدن
موجب تحریک پوست
ماسک سوند بینی
این نوع ماسکها دارای کیسه برای بازدم نیستند؛ اما کارکردی شبیه به کارکرد ماسکهای مخزندار دارند. از ماسک سوند بینی برای بیماران هیپوکسی استفاده میشود؛ زیرا این بیماران به چگالی کم تا متوسط اکسیژن نیاز دارند. بین ۱ الی ۶ لیتر جریان اکسیژن به وسیله کانوالی به بیمار میرسد؛ اگر این میزان بیشتر شود، باعث ایجاد اختلال در فرایند تنفس است. از مزایای استفاده کانوال بینی به موارد زیر اشاره میشود:
استفاده آسان
تحمل خوب توسط بیمار
عدم قطع اکسیژن حین فعالیت بیمار
این نوع از ماسکها معایبی نیز دارند:
عدم توانایی کنترل غلظت اکسیژن
ارائه بیش از ۶ لیتر اکسیژن در دقیقه باعث خشکی مخاط و تحریک آن میشود.
کلام آخر
از ماسک اکسیژن برای رساندن اکسیژن از بانک یا مخزن اکسیژن به ریه فرد بیمار استفاده میشود. در این مقاله علاوه بر بررسی ویژگی ظاهری ماسک و کاربرد آن در مراکز درمان به بررسی انواع ماسک که شامل سه نوع: ساده، مخزندار و سوند بینی بود، پرداختیم. هر کدام از انواع ماسکها دارای مزایا و معایبی هستند. این ماسکها بر اساس شرایط بیمار مورد استفاده قرار میگیرند.
